Sperm donasyonu; tüp bebek tedavisinde yumurta dölleme işlemi için başka bir erkeğe ait sperm hücrelerinin kullanılması sürecidir. Bazı erkeklerin doğal yollarla denemesine rağmen bebeği olamayabilir. Bunun yanında tüp bebek tedavilerinde erkeklerde sperm olmayabilir, spermler kullanılmaya elverişli olmayabilir ya da farklı rahatsızlıklar sebebiyle spermlerin kullanımı uygun olmayabilir. Bu durumda başka bir erkeğin spermleri kullanılabilir.

Genellikle sperm donasyonu yöntemi bekar olan, evlenmeyi düşünmeyen ve çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar tarafından tercih edilmektedir. Erkeklerde meni içinde hiç sperm bulunmayabilir. Bunun dışında testislerden çeşitli yöntemlerle sperm elde edilemeyebilir. Bu durumda gebelik olabilmesi için canlı ve sağlıklı bir sperme ihtiyaç vardır. Bu durumda sperm donasyonu yöntemiyle başarılı bir gebelik gerçekleştirilebilir.

Erkeklerde çocuk sahibi olamama çevresel bir baskı oluşturabilir. Bu durumla karşı karşıya kalmak istemeyen ve bir çocuk sahibi olma konusunda kararlı olan çiftler gelişmiş teknolojiler sayesinde bunu başarabilir. Bir erkekte hiç canlı sperm olmaması durumunda gebeliğin başarılı olabilmesi için bir olasılık yoktur. Bu durumda tek çare sperm donasyonudur.

Sperm donasyonu nasıl yapılır?

Sperm donasyonu bebek sahibi olmayı hedefleyen çiftler tarafından tercih edilen bir uygulamadır. Bu işlem bazı aşamalardan meydana gelmektedir;

• Sperm Donörü Seçme:

Tedavinin ilk başında bir sperm donörü seçilmelidir. Erkek adayın fiziksel özellikleri, saç rengi, göz rengi, kan grubu, milliyeti ve vücut yapısı gibi bilgilere göre donör seçilebilir. Çift kendi çevresinden bir aday seçebileceği gibi anlaşmalı sperm bankalarıyla da çalışılabilir. Baba adayının fiziksel yapısına uygun bir donör seçilirse ilerleyen süreçte bir sorun yaşanmaz.

Peki nasıl donör olunur: Donör Nedir, Kimler Donör Olabilir?

• Donörden Sperm Alınması:

Sperm donasyonu için seçilen donörden öncelikle sperm alınır. Sperm alma işlemi çok kısa sürede tamamlanabilir.

• Yumurta Geliştirme:

Donörden sperm alınırken diğer taraftan anne adayı da gebelik için hazırlanır. Bu süreçte tüp bebek tedavisinde kullanılan yumurta geliştirme yöntemleri söz konusudur. Anne adaylarında adet döneminden sonra 2-3 gün içinde olgunlaştırma iğnesi yapılır ve yumurta geliştirme süreci başlar.

• Yumurta Toplama İşlemi:

Sperm donasyonu sonrasında yumurtaların yeterli olgunluğa ulaşması için 10-12 gün beklenir. Takip edilen yumurtalar yeterli olgunluğa geldiğinde yumurta çatlatma iğnesi yapılır. Daha sonra çatlayan yumurtalar anestezi ile toplanır.

• Embriyo Döllenmesi:

Yumurta toplama günü aynı zamanda donörden alınan sperm hücreleri de yumurtaya ICSI tekniği kullanılarak enjekte edilir ve döllenme gerçekleşmesi sağlanır.

Burayı es geçmeyin: Döllenme Nedir, Nasıl Oluşur?

• Embriyo Transferi Yapılması:

Döllenme sonrasında elde edilen embriyolar 3-5 gün kadar laboratuvarda izlenir. Daha sonra en sağlıklı ve uygun olan embriyolar embriyo transferi ile rahim içine aktarılır. Embriyo transferi acısız ve dakikalar içinde tamamlanan bir prosedürdür.

Embriyo transferinin rahme aktarılması sonrasında 12 gün geçtiğinde gebelik testi yapılır. Gebeliğin oluşup oluşmadığına bakılır. Gebelik başarılı olmadığında tekrar sperm donasyonu yöntemiyle döllenme işlemi yapılarak tüp bebek tedavisi denenebilir.

Sperm donasyonu kimler için uygundur?

Sperm donasyonu tüp bebek tedavisinde kendi sperm hücreleri olmayan azospermi tanısı bulunan hastalar ya da genetik hastalıklarını bebeklerine aktarmak istemeyen kişiler için önerilmektedir. Bu yöntem son yıllarda çok tercih edilen bir gebelik oluşturma yöntemidir.

Sperm donasyonu tercih edilebilecek durumlar şu şekildedir;

• Erkeklerde azospermi tanısının olması
• Mikro tese yöntemiyle dahi sperm elde edilememesi
• Sperm kalitesinin düşük olması sebebiyle başarısız tüp bebek tedavisi
• Erkeklerde embriyolarda çalışması mümkün olmayan genetik bir rahatsızlığın bulunması
• Erkeklerde semen temizliğine engel olan viral bir rahatsızlık tanısı olması
• Baba adayından alınan spermlerde büyük kromozomal anomallikler bulunması
• Erkeklerde RH+ olma durumunda kadının daha önceki hamileliğinde izoimmünizasyon belirlenmesi
• Evli olmamasına karşın çocuk sahibi olmak isteyen kadınların bulunması durumlarında sperm donasyonu tercih edilebilir.

Sperm donasyonu başarı oranı nedir?

Sperm donasyonu sperm elde edilmesi mümkün olmayan baba adayı olması durumunda tüp bebek tedavisiyle başarılı bir gebelik gerçekleştirmeye olanak tanır. Donasyon işleminde donörler özel olarak seçilir. Bu yüzden  donöre bağlı olarak gebeliği engelleyecek durumların ortaya çıkması riski çok düşüktür.

Sperm donasyonu yönteminde başarı oranı anne adayının yaşı, yumurta sayısı, yumurta kalitesi gibi unsurlardır.  Alınan spermler yeterli kalitede olduğu için başarılı gebelik için anne adayının gebelik başarısı etkilidir.

Bu işlemde başarı oranı %70 kadardır. Genellikle doğurganlık konusunda sorunu olmayan anne adaylarının yer aldığı sperm donasyonun başarılı bir gebelik gerçekleştirilebilir.

Sperm donasyonunda donör seçimi

Sperm donasyonunda seçilecek olan donör çiftler tarafından seçilebilir. Ancak genellikle çiftler tanımadıkları bir adayı seçmeyi tercih ediyor. Burada da devreye tüp bebek merkezinin kanunlara uygun olarak şeffaf ve gizlilik içinde yürüttüğü donör adayları arasından bir seçim yapılır.

Çiftler ve donörün bilgileri her zaman gizli tutulur. Sperm donasyonu tedavisinde gizlilik çok önemlidir. Ayrıca donör birçok hastalık riski, genetik hastalıklar ve daha birçok açıdan çok detaylı bir incelemeye tabi tutulur. Genellikle daha önce başarılı donasyonlarda görev alan donör adayları seçilmektedir.

Sperm donasyonu fiyatları

Sperm donasyonu fiyatları uygulamanın yapılacağı ülkeye ve sağlık merkezine göre değişmektedir. Genellikle hastalar başka ülkeleri tercih ettiği için konaklama ve ulaşım maliyetleri de dikkate alınmalıdır. Anne adayının gebeliğe engel olacak durumlara yönelik tedavi süreçleri farklı olacağı için sperm donasyonu ile başarılı bir gebelik maliyeti çiftlere göre değişecektir.